以辯經方式學習現觀的主要教科書
證悟必讀的重要大論
一部解釋《般若經》隱義的驚艷之作
一部精述成佛道次第的重要修心著作
徜徉吉祥大道,親炙佛法美味
◆《現觀辨析》的特色
(1)以辯經方式學習現觀的第一本教科書。
(2)以破他宗、立自宗和斷諍的方式辨別對錯。
(3)引導讀者以利根的方式趣入佛法的甚深智慧。
(4)福稱論師所著,依循以邏輯探究真理的那爛陀清淨傳承。
(5)以單元方式探討重要主題,方便讀者閱讀。
(6)全書以藏中文對讀的方式呈現。
《現觀辨析》簡介
《現觀辨析》為福稱論師所著,其沿襲那爛陀的清淨傳承,引導讀者用思辨的邏輯探究真 理。福稱論師造《現觀辨析》之前已精通所有經教,並將其融會貫通後,結合《釋量論》 的邏輯辯證,闡釋《現觀莊嚴論》的深廣內涵,將《現觀總義》中提及的諸多見解細細 加以分辨、深入剖析,引導讀者以利根的方式趣入佛法的甚深智慧,透過邏輯推理,以 智慧思惟法義,結合辯經的方式去發現真相,從而對佛法生起堅固的信心。
◆《現觀辨析》乃以教、理之方式開演破立是廣略合宜,且凡上、中、下根研閱者,悉皆入心,因此諸多智者共同稱許於現今紛亂之時代,此乃極善之修學典籍。
◆《現觀辨析》匯集所有《現觀莊嚴論》及《明義釋》之各種重大難處,而且分為論式及辨析。初以論式方式顯明字義精華,後徹底究竟觀察與此正文相關之要義。
◆ 福稱論師的《現觀總義》與《現觀辨析》的區別:
《現觀總義》主要是宣講了現觀與般若的總體意涵;而《現觀辨析》是以破非立是的方式辨別此是他宗、此是自宗,而提到了破他宗、立自宗、斷諍三者。實際上總義與辨析的所詮並沒有差別,前者是現觀的大綱,後者是針對現觀的難點作剖析。
大約七、八年前,西藏的菩提上師曾鼓勵譯者說:「回台灣後,你應該成立一個翻譯小組。」之後,又常聽到觀世音尊者提及:「桑耶寺多年前設立了『譯師班智達洲』,專門翻譯佛法。」這是譯者成立「班智達翻譯小組」的緣起。
推廣佛法應以培育僧才為基礎,進而利益社會大眾。藏傳佛教格魯派僧伽教育,是擁有傳承與完整的五部大論之教育體系,其中的因明系統來自陳那、法稱論師。之後,西藏先賢祖師,將佛經內涵以活潑、深入的「辯經理路」方式,建立嚴整的思考模式,訓練日後廣大僧眾具備更敏銳、清晰、正確的思惟。
因此,譯者決定遵循藏傳僧伽教育的順序,先翻譯《攝類學》,其次《心類學》《因類學》,最後再將三大寺的五部大論教科書陸續譯出。這需要多年的努力與眾人的支持、合作,非譯者一人能獨立完成,故於二○一一年,在北印度開辦翻譯培訓班,祈望能早日成就。
譯者完全以分析、辯論方式呈現的《現觀辨析》為搭配《現觀總義》一起學習的最重要的課本,本書得以問世,承蒙許多人的協助與支持。首先,感謝學習現觀時的老師群:Gen Lobsang Gyaltso、Gen Dhamchoe Gyaltsen、Gen Gyaltso、Gen Konchok Wangdu,及Geshe Lobsang Tenpa。感謝翻譯本書時請益的師長們:南印度甘丹寺夏則扎倉住持堪仁波切(Khenpo Junchup Sangye)、Geshe Ngawang Kalsang、南印度洛色林Geshe Lobsang Tenpa、果芒學院老師Geshe Lobsang Khechok、果芒學院老師Geshe Lobsang Rinchen。感謝哲蚌寺洛色林學院(Drepung Loseling Monastery)、洛色林圖書館(Drepung Loseling Library Society)、洛色林歷任住持及歷任管家(Changzoe Khang),其中要特別感謝洛色林圖書館館長Geshe Khenrab Choegyal,從他以前擔任洛色林管家之時,至今一直以來,持續給予許多支持;感謝班智達翻譯小組印度負責人Geshe Phegyal,及洛色林圖書館教科書翻譯部門等,協助藏文校對及審閱。
感謝達瓦慈仁格西開示列舉現觀中較重要的段落:〈第一品〉二十僧、自性種性、加行道、靜慮;〈第二品〉道相智的支分;〈第三品〉觀待世俗與勝義的有邊、寂邊;〈第四品〉行相、二十加行、性相名相、不退轉相;〈第五品〉十二緣起、滅盡定、超越等至;〈第八品〉四身、事業。
《現觀辨析》篇幅極多,全稿透過雲端譯經會審定,再整合各方讀者的建議後,最終定案。在此,深深致謝。本書的編輯群及譯經會暨護持群:圖滇給千格西、自來法師、性利法師、性喜法師、性輔法師、性提法師、性如法師、蔣悲洛桑、徐經蘭、陳紹穎、蔡正松、蘇財元、姜森岳、黃清仁、陳嫻、王成富、廖孟鴻、蘇哲賢、蘇盟超、蔣宛真、李萍娟、古瑞玉、吳逸仙、許靜娜、Sara Huang、丁威志、葉修足、邱玉珠、伍光彦、Lobsang Gendun、林育樓、陳彩鳳、江昕蓁、宋淑瑜、蔡惠杏、滇津拉格、三寶弟子、白瑪德央、施惠娜、張淑媛、賴玥蓉、廖千瑩、廖苡辰、古容翠、汪秀華、妙佳、李若琦、洪敏哲、林麗珍、鄭詠心、仁增旺嫫、莊智年……等,透由眾人的努力,才終於得以完成。
由衷感謝上師觀世音尊者、劉文釧居士、劉金釵居士及殷琪居士、滇津羅桑蔣丘等大德的善款支持,讓此殊勝之翻譯事業順利開展並持續運作;衷心感謝允諾護持三年的會員群—智慧群、般若群、文殊群、語自在群、深見群、善慧群、妙音群、菩提心群、慈悲群、廣行群、道相智群、一切智群、漸次加行群、刹那加行群、果法身群、自性身群、報身群、智慧法身群、化身群、新新妙音群、新新文殊發心群、新新善慧群、智法身與成辦事業群、新道相智群、新漸次加行群、大乘教授群、大乘順決擇分群、大乘正行所依自性住種性群,以及台灣與世界各地不定期隨喜等大德的善款支持。
翻譯本書的功德,祈願諸位上師長久住世,功德主事事圓滿、順心,一切眾生早日脫離苦海,成就無上菩提。
◆《現觀辨析》本書分為三冊如下:
① 《現觀辨析》(上)
② 《現觀辨析》(中)
③ 《現觀辨析》(下)
有緣研習《現觀辨析》是累劫修來的善根福德因緣。
作者簡介:
尊貴的福稱尊者
福稱尊者(以下簡稱尊者),第八勝生地狗年、西元一四七八年出生於西藏潔塘。年幼時在潔塘寺住持福吉祥前受具足居士戒,賜名「福稱」:後在佛賢阿閣黎前受沙彌戒,並於桑樸寺初學教法。
西元一四九三年,十六歲,來到藏區,正式入格鲁教法之門,以十二年之期依止大善知識妙音有義足前,廣學五大部論、道次第、密法等。西元一四九七年,二十歲,在至尊寶賢前受比丘戒,並於阿閣黎達瑪西、慧賢、具德光法主、及善慧稱等座前究竟聞思修一切佛法:後在潔塘寺等與諸大德巡迴共學,復於桑樸寺等執持噶當派教規的六大寺院中巡迴共學。據云,尊者在潔塘寺大阿閣黎俱喜幢足前聽受一次《戒經根本釋·花鬘傳承》即無餘了知:對此,尊者自述云:「大阿閣黎俱喜幢廣博通曉戒法,我亦以宿世甚深習氣,無諸劬勞即知教法根本戒律,並於說戒得無所畏怯之勇力。」其間,也以六個月餘遍學《道炬論》俱釋等許多修心法類,善巧修心。
後復返回藏區,在大法苑吉祥哲蚌寺依大成就者功德海,廣受諸續部之灌頂、開許及聽聞生起次第、圓滿次第等無邊教授;特別閉關近修本尊,得諸清淨現,甚為殊妙。
西元一五O八年,三十一歲,住於上密院,彼時上密院啟建才過三十一載。尊者依止於上密院第三任住持具法慧足前,並在第十二代甘登墀巴等前聞受那若六法等無邊甚深教授、灌頂及口傳。西元一五一一年,在上密院僧眾結夏時,住持具法慧示現病相,尊者悉予如理承事,後在囑咐尊者需執持守護此一密院而入滅。三十四歲,尊者即登上密院堪布法座,成為上密院第四任住持。西元一五一三年,尊者授吉祥密集金剛之生起次第與圓滿次第,並嚴訂僧伽教規,直至西元一五二四年,在此十四年間竭力守護教規與法規,從此上密院及下密院才被等視敬事。
而後,一切種智海僧海大師指示尊者需回哲蚌寺洛薩林學院傳授教法,遂於西元一五二四年,從上密院返回哲蚌寺。西元一五二五年,四十八歲,造《般若總義》,後來即成為哲蚌寺洛薩林學院與甘登寺夏則學院眾之學習教本。西元一五二八年,五十一歲,造《中觀總義》,彼時者為夏則學院第十一任及洛薩林學院第十二任住持。西元一五二九年,五十二歲,造《噶當教法史·意之端嚴》。西元一五三〇年,五十三歲,造《戒律總義·教理日》。西元一五三一年,五十四歲,造《中觀探討》。西元一五三三年,五十六歲,造《俱舍總義·善顯所知》。西元一五三四年,五十七歲,造《釋量論釋難善顯密意》,直至西元一五三五年、五十八歲之间,廣傳三藏四續之義,以解行合一之上善為守護文殊怙主第二能仁的顯密雙運教法寶藏。
西元一五三八年,六十一歲,造《王統變幻之鑰》等。西元一五四二年,六十五歲,造《戒學時令》,時僧海大師示寂,後聽眾請,遂於西元一五四三年、六十六登哲蚌寺法座,並善治所有已趨衰微的戒律宗規,符合所化根器授法常無間斷。
西元一五四六年,六十九歲,供養傳授第三世賴喇嘛居士戒,並賜言:「福海吉祥賢教法日遍一切處而勝利」。西元一五四九年,七十二歲,在具足三師之上,供養傳授達賴法王沙彌戒,並授以邊灌頂、口傳及教授。西元一五五〇年,七十三歲,在哲蚌寺撰《戒律教史信心降處》,也守護許多噶當派祖庭。西元一五五二年,七十五歲,將哲蚌寺大法苑供養第三世達賴喇嘛;彼時尊者亦為神變大願法會的法主,廣為眾生及教法祈願。
尊者如是廣行白法,因此不論僧俗公私無間晉見時,甚或一貧乞,亦從不令失望而返,皆令財施滿足;尤其於上下輩儕皆能一切慈愛,心平等持。尊者平日修持亦常得無間之清淨現,畢生以智者三事――講說、著述、辯論-―之上將無垢的佛教法寶無量廣弘,真正證得無諍的解行合一的大善知識果位。
第九勝生,西元一五五四年,尊者七十七歲,以當世有緣所化渡化已盡,遂在一黎明之際圓寂,溶入無漏法界。安奉遺體直到一五五六年,供眾朝禮;而後火化時,心、舌、眼火不能燒,並得大悲十一面及種子字之舍利甚多,後俱裝臟金像中,供人禮拜。
(釋法音節譯自阿伽仁波切著《福稱尊者略傳》藏文版,一九八五年,哲蚌寺洛薩林學院出版。)
譯者簡介:
班智達翻譯小組(佛子、獅子吼)
2008年創設班智達翻譯小組
2010年設立班智達「達蘭莎拉」翻譯小組、
班智達「洛色林」翻譯小組。
2011年成立班智達「莎拉」中文譯經小組。
宗旨:教授、翻譯與審定藏傳佛教僧伽教材。
目的:將藏傳佛教與辯經系統傳播至華人社會。
已出版的翻譯作品:《攝類學》《心類學》
《建立心類學》《因類學》《現觀總義》
班智達翻譯小組
http://www.panditatranslation.org/
章節試閱
《現觀辨析》(上)
第一品
依理清晰闡述《心要莊嚴疏》義──再顯般若義之燈.第一品辨析
1《明義釋》之禮讚文與造論誓言
具足十力能仁之王法王補處阿逸多,
無著兄弟二解脫軍賢聖佛子獅賢足,
文殊化身至尊宗喀心子遍智賈曹等,
禮敬應禮依理清晰闡述心要莊嚴疏。
「般若波羅蜜⋯⋯」等文時有論式與辨析。
初者,獅子賢阿闍黎為有法,撰寫《明義釋》之最初,禮拜文字、道、果般若三者,因以三門恭敬之理禮敬彼故。
彼為有法,造《現觀莊嚴論》釋合理,因為了將《現觀莊嚴論》解釋為廣、中、略三佛母之莊嚴而造釋論故。今此,禮讚境之般若有文字、道、果般若三者,因文字般若是彼,道般若與果般若亦是彼故。初者成立,因盡滅遍行苦之寂滅是宣說「彼等不可現起實際」時所揭示之實際故。第二以此類推。
有云:「『般若波羅蜜⋯⋯』等四句是《明義釋》之禮讚文與造論誓言二者。」那麼,「禮敬般若波羅蜜」之文理應是《明義釋》之造論誓言,因四句是彼故。若許,則除前文外,多言「彼莊嚴偈頌,為一切莊嚴」應成無意義。
再者,後文理應是《明義釋》之禮讚文,因四句是彼故。若許,則除後文外,言前文應成無意義。
自宗:此四句揭示《明義釋》之禮讚與造論誓言二者,因方才引用之前文揭示禮讚與後文揭示造論誓言故。
2認知所詮釋之根本經之理
第二、辨析,有云:「若是《現觀莊嚴論》之所詮釋之經,周遍是其所詮釋之根本經。」對此,有云:「四種毘奈耶 為有法,理應如是,因如是故。理應如是,因是經故。周遍,因若是三菩提隨一周遍是《現觀莊嚴論》所揭示義故。」不周遍。
然則,於彼駁云:「《現觀莊嚴論》理應是解釋四種律典之論,因四種律典是《現觀莊嚴論》所詮釋經故。若許,彼理應是解釋四種律典意趣之論,因許故。若許,彼理應是解釋『自所釋小乘經意趣』之論,因許故。若許,若是大乘論典理應須如是,因許故。若許,若是小乘論典理應須是解釋『自所釋大乘經意趣』之論典,因許故。若許,不承許大乘教言之聲聞部師所造之小乘論典為有法,理應如是,因如是故。
自宗〔指出彼〕之過失:《般若一萬八千頌》與《般若攝頌》等為有法,理應是《現觀莊嚴論》所詮釋之根本經,因彼因故。理應如是,因是完整宣說八事七十義之般若品經 故。若許根本,其所詮釋之根本經理應不定數為廣、中、略三佛母,因許故。若許,則《明義釋》云:『三種佛母亦……』與《心要莊嚴疏》云:『為諸三佛母之莊嚴。 』應成不應理。
對彼有云:「《現觀莊嚴論》所詮釋之根本經理應非定數為廣、中、略三者,因《般若一萬八千頌》與《般若攝頌》二者是其所詮釋之根本經故。理應如是,因有將彼二者與《現觀莊嚴論》結合之具量釋本故。」今此不周遍 。「理應如是,因有《三佛母相順八義之結合釋》與《易了攝頌釋》故。」彼二經為有法,理應是「為諸三佛母之莊嚴」所謂所莊嚴事之經,因是《現觀莊嚴論》所詮釋之根本經故。因已許。
有作是思惟:「《般若攝頌》為《般若一萬八千頌》第八十四品,而說是《般若一萬八千頌》。」那麼,《現觀莊嚴論》第二品理應是《現觀莊嚴論》,因許彼宗故。若許,其所詮理應齊備八事七十義,因許故。
有云:「彼理應是《現觀莊嚴論》,因彼是《現觀莊嚴論》之文句故。」不周遍。那麼,彼理應是完整宣說八事七十義之《現觀莊嚴論》,因彼是《現觀莊嚴論》之文句故。三輪 !
有云:「《般若攝頌》為《般若一萬八千頌》第八十四品,然若是彼與《現觀莊嚴論》結合之釋本,不須是《般若一萬八千頌》第八十四品與《現觀莊嚴論》結合之釋本,因《易了攝頌釋》並非《現觀莊嚴論》與彼之第八十四品結合之釋本故。」因不成,因《易了攝頌釋》為有法,理應是《現觀莊嚴論》與《一萬八千頌》之第八十四品結合之釋本,因是結合自所釋之彼二者之釋本故。理應如是,因自結合《現觀莊嚴論》而解釋之《般若一萬八千頌》第八十四品存在故,理應如是,因《般若攝頌》是彼故。應思!
3創軌師
有云:「至尊慈氏依怙是創軌師,因是最先開創般若經之隱義現觀次第軌理而宣說之補特伽羅故。」那麼,彼為有法,理應是中觀宗創軌師,因是大乘創軌師,且若爾是彼,則爾須是中觀宗創軌師故。若許,則《現觀莊嚴論》理應是開創中觀軌理之論,因許故。若許,《大乘莊嚴經論》、《辨中邊論》以及《辨法法性論》理應是開創唯識軌理之論,因《現觀莊嚴論》與《寶性論》二者是開創中觀軌理之論故。若許,至尊 理應是開創唯識軌理之補特伽羅,因許故。若許,彼為有法,理應非彼,因是開創中觀軌理之補特伽羅故。承許因。
另外,至尊慈氏依怙為有法,理應是依隨《無盡慧經》與《三摩地王經》分辨經之了不了義的士夫,因是開創中觀軌理之補特伽羅故。若許,《現觀莊嚴論》與《大乘寶性論》二本理應是如此開創之論典,因許故。若許,《現觀莊嚴論》理應是以直顯空性次第作直接所詮之論,因許故。
自宗:至尊雖是首位開創佛母經之隱義現觀次第軌理而宣說者,然僅此尚不成創軌師,例如:清辨阿闍黎是自續派之創軌師與靜命〔論師〕是瑜伽行自續派之創軌師,然一般而言不堪為創軌師故。是故,創軌師定數為龍樹與無著二者,因彼二者被勝者授記為創軌師,至尊等未得如此授記故。
那麼,佛母經將諸現觀作為隱義之理為何?一般而言,作為隱義之理有二:一種是未揭示而隱藏、一種是揭示卻不顯露地隱藏。此處乃如後者,因佛母經不明顯地顯示八現觀之性相的基返體故。佛母經非如是顯示八現觀之自返體,因佛母經直接顯示八現觀之自返體故。理應如是,因有一直接顯示八現觀之佛母經故。
「愛眾極珍愛……」等文時有論式與辨析。
初者,具足意樂加行二圓滿之無著聖者為有法,可造般若經之釋論,因是從至尊完整聽聞佛母經之文義而通達之學者故。
《現觀辨析》(中)
34講說大乘加行道
「所緣及行相……」等時,有論式與辨析。
初者,大乘加行道為有法,以六差別法之門超勝小乘加行道,因以所緣、行相、因、攝持、具有、分類等門超勝彼故。
於此說有云:「由分類門超勝理應不應理,因小乘加行道下、中、上品之分類應理故。」不周遍,因彼雖應理,然於小乘加行道世第一法無下、中、上品之分類故,因宣說小乘加行道忍位上品與世第一法二者,是時邊際剎那故。
第二,有所依與體性二者。初者有二,身所依者,其餘與大乘見道相似,差別在於:有於色界所依直接新生起大乘加行道,因有於其所依直接新生起大乘加行道煖、頂二者故,因《心要莊嚴疏》:「(色界中,)雖無直接產生世第一法之所依,但於一些色界中亦有煖與頂位產生。」故。
又,理應有彼,因有具色界所依之上品資糧道菩薩故,因有如此之資糧道菩薩故。無於其所依直接新生起大乘加行道忍與世第一法,因無安住於具其所依之加行道世第一法之菩薩故,因無安住於具其所依之加行道上品世第一法之菩薩故,因無於其所依直接新生起菩薩見道故。
第二、心所依,若是直接新生起大乘加行道之心所依,須是根本靜慮等至,因若是安住於菩薩上品資糧道之菩薩,周遍得根本靜慮,且獲得如此易道後,依難道靜慮近分而生起彼不應理故。初者理應如是,因若是彼,周遍獲得法流三摩地故。
第二、體性,有云:「大乘順解脫分圓滿後而生之世間道,是大乘加行道之性相。」理應不應理,因曾有聲聞阿羅漢證量之大乘加行道非世間道故,因彼是出世間道故,因彼是聖者相續之智故。
復次,彼理應不應理,因屬大乘順解脫分因之大乘加行道,不生於大乘順解脫分圓滿後故。因彼(屬大乘順解脫分因之大乘加行道)是彼之因故。
有云:「未曾入劣道之通達空性之大乘加行道是出世間道。」不應理,因彼是凡夫道,且此時之世間與出世間道作為凡、聖之道合理,以及作為以世俗與勝義為境之道不合理故。第三理應如是,因見道菩薩相續之以世俗作為直接境之智非世間道故。
又有云:「以修所成為主之大乘義現觀,是大乘加行道之性相。」彼理應不應理,因有彼名相所攝之聞思慧,且彼非以修所成為主故。第二理應如是,因彼所攝之三慧相違故。初者理應如是,因《集論》等宣說有菩薩資糧道所攝修所成慧故。
有云:「菩薩加行道時,理應非以修所成為主,因彼所攝聞思慧非以修所成為主故。」不周遍,那麼,於大乘資糧道時,理應非以聞思為主,因彼所攝之修所成慧非以聞思為主故。承許周遍。
又有云:「自因大乘順解脫分圓滿後而生之大乘義現觀,是彼之性相。」有字詞瑕疵故捨棄。
自宗:「自因之大乘順解脫分圓滿後而生之大乘義現觀」,是彼之性相,彼可分為:大乘加行道煖、頂、忍、世第一法四者。
有云:「彼四依序以最初獲得明現所取無自性義、增長、最初獲得明現能取無自性義、增長之門而安立。」不應理,因若是大乘加行道,不周遍通達空性故,因菩薩加行道者相續之大悲與大乘發心等未通達空性故,因彼等與實執執持方式不相違故,因《釋量論》云:「慈等愚無違,非極治罰過。 」故。
又彼可分為:下品、中品、上品大乘加行道三者。彼等之差別,《明義釋》:「以下品等之次第產生,或者是屬於菩薩之鈍根器等之各別補特伽羅,形成下、中、上品。」
於此義,有云:「以一相續而言,安立最初生起之加行道為下品加行道,中間生起之加行道為中品加行道,最後生起之加行道為上品加行道。以異相續而言,安立鈍根菩薩相續之加行道為下品加行道,中根菩薩相續之加行道為中品加行道,利根菩薩相續之加行道為上品加行道。若是以異相續而言之下品加行道,須是下品加行道;如此,若是以異相續而言之中、上品加行道隨一,如其次第須是彼二故。若是最初生起之下品加行道,不須是下品加行道,如是類推於中、上品。」
於此,有云:「利根菩薩相續最初生起之加行道為有法,爾理應是上品加行道,因爾是利根菩薩相續之加行道故。承許周遍,若許,理應非彼,因爾是下品加行道故。理應如是,因爾是最初生起之加行道故。三輪!」是〔答者〕沒有主張的三輪,因承許:若是以一相續而言之下品加行道,不須是下品加行道,所以未承許:若是最初生起之加行道,須是下品加行道故。
自宗〔指出〕之破綻:若是住清淨地菩薩相續之大乘修道,理應不周遍是大乘上品修道,因如此鈍根菩薩相續之大乘修道是大乘下品修道故。若不成則成相違,理應如是,因鈍根加行道菩薩相續之大乘加行道是大乘下品加行道故,承許因,不能許,因若是自之正對治清淨地本智之所斷,須是大乘下品修所斷故。於此,理應有周遍,因於宣說建立所斷與對治時,說「去除沾染於衣上之細微污垢,浣衣者須大精勤」喻故。
復次,說如是喻理應不應理,因若是上品實執,不一定無屬自之正對治之大乘上品修道故。承許因。
有云:「安住於大乘加行道煖位利根菩薩相續之加行道為有法,理應是大乘加行道上品,因是利根菩薩相續之加行道中,作為上品加行道之大乘加行道上品故。」不周遍,那麼,彼為有法,理應是大乘加行道下品,因是最初生起之大乘加行道中,作為下品加行道之下品加行道故。承許周遍,自宗亦許後者較為有力。
若觀擇覺知,有云:「未曾入劣道之一心入定於法性之菩薩加行道,於法性是比度。」不應理,因彼非思所成之了知故。理應如是,因是修所成之了知故,因彼是大乘加行道根本智故。
又有云:「彼於法性是現前。」不應理,因安住於彼之加行道菩薩不現前通達法性故,因彼是異生故。
復次,彼理應不應理,因彼於法性是分別再決知故,因彼是分別再決知故,因彼是引自之前量已通達再通達的非量耽著知故。
有云:「於彼理應不清楚顯現法性,因彼於法性是分別故。有周遍,因《釋量論》云:『分別相隨屬,並非明現義 。』故。」不周遍,因是「若於法性是分別,周遍於彼不混合法性與法性之義總而不清楚顯現」之義故。
有云:「彼加行道非再決知。」不應理,因彼是非量之覺知,且非顯而不定、顛倒知、懷疑、伺察知等任一故。初者理應如是,因彼非量故,因彼非新證不欺誑的了知故。第二理應如是,因彼非現前故,理應周遍,因於經部宗,若是顯而不定,須是無分別無錯亂之知覺故。理應如是,因若是彼,須是無分別知,且須不是無分別錯亂知故。初者理應如是,因若是彼,須不是分別故,因須不是「符義分別與分別顛倒知」任一故。第二因理應如是,因若是彼,須不是無分別顛倒知故。
有云:「於應成宗,未曾入劣道之以義總之理入定於法性之菩薩加行道,是現前通達法性之覺知,因彼是以現量通達法性之覺知故。」不周遍。彼因理應如是,因於彼宗,彼加行道是通達法性之現量故,因彼是現量故,因彼是量,且非比量故。初者理應如是,因彼是不欺誑知覺故。於不周遍處理應不周遍,因於彼宗,分別與現量不相違故。
於此,有云:「加行道雖是具備義總而通達法性,然不以義總之方式通達。」彼乃宣說「現量與分別不相違」之不共宗義。
「所緣無常等……」等一偈半,四諦為有法,是大乘加行道煖位之所緣,因是彼斷除增益之基故。大乘加行道煖位之行相為有法,有多〔種〕,因有下、中、上三者故。
《現觀辨析》(下)
第四品
依理清晰闡述《心要莊嚴疏》義──再顯般若義之燈・第四品辨析
87總說圓滿加行
「完全了知三種一切智,乃為得自在故……」等文之時論式與辨析二者。
初者,初三品顯示三智及於此顯示三智無重複之過失,因初三品個別顯示三智行相,於此攝三智行相而顯示故。有如是攝而揭示之理由,因為了了知「圓滿加行攝三智行相而修」故。菩薩資糧道者攝三智行相而修為有法,有〔其〕旨趣,因為了於三智行相得自在故。
第二,有云:「圓滿加行是第四品主要所示之圓滿加行。」不應理,因若是相續具彼的補特伽羅不須是相續具第四品主要所示之彼的補特伽羅故。理應如是,因若是圓滿加行,不須是彼之主要所示之圓滿加行故。理應如是,因未通達空性之菩薩資糧道者相續之道,非彼後者故。理應如是,因彼非「無相善施等」之主要所詮的圓滿加行故。理應如是,因若是此文之主要所示的大乘資糧道,須是開始積集三大阿僧祇劫資糧之道之開端故。
有云:「為了於三智行相得自在故,攝三智行相而修之菩薩瑜伽,乃圓滿加行之性相。」不應理,因若是圓滿加行,不周遍於三智行相未得自在,且亦不周遍修三智行相故。初者理應如是,因若是頂加行,周遍於三智行相獲得自在,以及若是頂加行須是圓滿加行故。第二根本因理應如是,因大乘見道苦法忍不修三智行相故。理應如是,因彼不以彼(三智行相)為境故。理應如是,因無於彼顯現之世俗故。理應如是,因彼是無二現之知覺,且此之二現可為世俗顯現故。後者成立,因觀察自證二現俱沒之二現,可為知覺以外餘境的顯現故。
自宗:「修習三智行相之智慧所攝的菩薩瑜伽」,乃圓滿加行的性相。分一百七十三。界限,從大乘資糧道乃至最後流〔皆〕有。
於三智攝修之義,有云:「以止觀雙運之加行,將一百七十三行相諦實空離戲論,攝為三解脫門而修,乃三智攝修之義。」僅〔如是〕決定彼,不應理,因圓滿加行須修近取蘊無常與苦等故。因《明義釋》云:「執常等異品之對治自然本性,乃將觀緣無常等智之諸差別當成行相,即為性相。」故。
又,於大乘決定種性的資糧道之時,理應無三智之攝修,因〔如是立〕宗,且於彼時未獲得緣空之止觀雙運瑜伽故。理應如是,因如是的菩薩資糧道者獲得緣空勝觀與彼轉移到大乘加行道煖位同時故。
自宗:有攝三智行相而修之義,因將三智一百七十三行相攝為圓滿加行之執式境而修持,是三智攝修之義故。
於彼有云:「將三智一切行相,以止觀雙運之加行匯集於瑜伽行者之修持,理應是三智攝修之義,因彼宗故。」不周遍。若許,若是菩薩理應周遍獲得止觀雙運之瑜伽,因許故。若許,若是彼,理應周遍獲得靜慮近分,因許故。若許,理應無依欲界心最初獲得發心,因許故。於不周遍處理應不周遍,因道次第云:「則修無常、生死過患、菩提心等,引生強力之感覺,皆須依止。太為過失。 」〔此〕開示於菩提心產生意轉覺受不觀待獲得奢摩他故。
有云:「無過,因慮及獲得菩薩之加行,須獲得止觀雙運之三摩地故。」不應理,因若是菩薩,須獲得菩薩加行故。理應如是,因若是彼,周遍獲得菩薩之圓滿加行,以及若獲得菩薩加行,不周遍獲得菩薩之加行道故。若後者不成,獲得止觀雙運的菩薩瑜伽,理應周遍獲得菩薩之加行道,因前之不成故。若許〔則〕易。
88總說三智行相
「一切智差別……」等之時,論式與辨析。
初者,「善顯三智隨一行相而後修習之智慧所攝持之菩薩瑜伽」為有法,是菩薩相續中能修對治之性相,因是彼之能安立故。此示能修對治之行相有三,因所修有基智行相、道相智行相、一切相智行相故。
有云:「此處理應可以安立能修對治之行相的性相,因彼宗故。若許,所謂『行相為能相』說為性相理應不應理,因許故。」不周遍。「若許,《心要莊嚴疏》所說:『因此,(將差別)說為行相之性相,乃不知為何於此處廣說行相之分類。所以是錯誤解釋論典之意。 』與『對治性相之支分──彼等心智行相。』應成不應理!」於不周遍處不周遍,因此處可安立基智行相之性相,可安立道相智行相之性相,可安立一切相智行相之性相故。理應如是,因於「始從無邊相⋯⋯」等時,可安立基智行相之性相;於「於因道及苦⋯⋯」等時,可安立道相智行相之性相;於「始從四念住⋯⋯」等時,可安立一切相智行相之性相故。周遍,因前後文可結合〔為〕略示廣說故。
有云:「《心要莊嚴疏》如是開示之義是慮及若顯示僅行相之性相,則成不揭示基治相三者。」不應理,因僅此無大作用故。
自宗:此處不揭示對治之性相而試圖安立行相之性相,不應理,因〔《心要莊嚴疏》之意為〕此示知相一者,揭示為此示對治性相,及此處講說行相分類是為了知違害自之異品的對治性相故。
有云:「行相有分義相與知相二者,義相為所修,知相非所修。」又有云:「知相是所修,義相非所修。」二者皆不應理,因承許通達近取蘊為無常之本智為所修,故須承許蘊體無常為所修,承許蘊體無常為所修,故亦須承許通達蘊體無常之本智為所修故。
至尊仁達瓦云:「若是相須是知相,所謂『義相』不合理,且大典籍中亦無〔其〕名言故。」榮澤巴破此說:「不應理,因《釋量論》所說『由有境各異,覺證各異故 』顯示義相,以及經所云『任何相,任何因』的『相』之聲亦應指外境故。然於此所示,僅是知相,因說是異品對治,以及經〔對此用〕『不具波羅蜜多』與『無動轉波羅蜜多』之聲,與論亦於略文中已說『本智之別』,且廣文中亦廣說此故。」
《現觀辨析》(上)
第一品
依理清晰闡述《心要莊嚴疏》義──再顯般若義之燈.第一品辨析
1《明義釋》之禮讚文與造論誓言
具足十力能仁之王法王補處阿逸多,
無著兄弟二解脫軍賢聖佛子獅賢足,
文殊化身至尊宗喀心子遍智賈曹等,
禮敬應禮依理清晰闡述心要莊嚴疏。
「般若波羅蜜⋯⋯」等文時有論式與辨析。
初者,獅子賢阿闍黎為有法,撰寫《明義釋》之最初,禮拜文字、道、果般若三者,因以三門恭敬之理禮敬彼故。
彼為有法,造《現觀莊嚴論》釋合理,因為了將《現觀莊嚴論》解釋為廣、中、略三佛母之莊嚴而造釋論故。今此,禮讚境...
推薦序
現觀辨析引言
從佛世尊開示般若波羅蜜多經寶,直至現今在整個世界,所有學習大乘道之智者以及有成就之士夫,全部都是直接或間接依賴此般若波羅蜜多經,且依此生起證悟之苗芽。此經寶就所詮之分,眾所皆知有直接顯示空性次第以及隱義現觀次第兩方面所詮。前者,諸多中觀、唯識智者,以與各自理解程度相符之義來作解釋,所有雪域智者,以吉祥怙主聖者龍樹足解釋的意趣作為標準,且視為大扼要。除《中觀寶鬘論》外,龍樹於現觀道次之安立所著不多,而慈氏之論著及無著兄弟之典籍不僅非常廣泛,且亦能從彼等清楚了解詳細的解釋,但關於學習菩提心,阿闍黎寂天的《入行論》是最為甚深,亦是必須了解之扼要義。
雖於《莊嚴光明釋》中說無著兄弟有著作般若經之釋論,但未譯成藏文,彼唯是經之釋本,而不是經與《現觀莊嚴論》結合之釋本。最初結合經與《現觀莊嚴論》的解釋,乃聖解脫軍之《二萬頌光明釋》。彼之後,阿闍黎獅子賢(約第八世紀)跟隨聖者之後,著作極為詳細結合《現觀莊嚴論》與《般若二萬頌》的攝義—《二萬頌八品釋》;與《般若八千頌》結合之廣釋—《莊嚴光明釋》;與《般若攝頌》結合之《易了攝頌釋》;特別是將《現觀莊嚴論》釋為三佛母之莊嚴而撰寫著名之略釋—《明義釋》,後世除了少數智者如無畏論師以外,聖域之著釋者大部份追隨其後。
於雪域般若波羅蜜多講聞盛行之理,若以《金鬘疏善說》所說:「後者,《旁唐目錄》標為贊普赤松德贊(西元742~800年)所著《聖般若波羅蜜多十萬頌廣疏》,是故應為國王所著。」來看,教法前弘期,贊普赤松著《十萬頌斷諍論》,故最早西藏釋本須安立為此,以彼之力,亦能表現出西藏贊普之佛法水準。於後弘初期,大譯師及哲、阿等,不僅作廣大講聞,而且也著作諸多善說。之後智者普、囊、亞及榮等,著作般若波羅蜜多釋,特別是宗喀巴大師(西元1357~1419年),與聖、獅二者之主張相符而解釋佛母和《現觀莊嚴論》之意趣,且主要與《般若二萬頌》結合,同時將二十一部印度釋論所有之難處作徹底細察,及總結諸合理立宗為所成義而著《金鬘疏善說》,此了義善說,是特為諸後世所化之福份所留下之恩德。
復次,至尊上師下半生廣大講授般若波羅蜜多之課程,彼時,有一些與之前所說不同,眾弟子請求著釋,賈曹傑大師(西元1364~1432年)獲得上師十難論師開許:「應作筆記來著釋!」撰寫清晰闡明至尊上師自宗之《現觀莊嚴論》及釋本之大疏,名為《心要莊嚴疏》,它被後世所有格魯賢哲作為自宗,且各札倉的教科書作者們都是以此典籍作為教授本,並將《金鬘疏善說》適合提出的部份作為莊嚴而作講授。
如是,有眾多解釋《心要莊嚴疏》之論典中,當前此文之作者,福稱大班智達,在第八勝生戊戌年(西元1478年),生於西藏衛藏之山南澤塘,年幼時,在累千布尼座前受優婆塞戒,賜名吉祥福稱,住於澤塘大經院學習《現觀莊嚴論》、《釋量論》,十六歲,住於色拉大經院大乘林等處。前後依止大經教師蔣央敦越班登、班覺潤珠法王、遍智根敦嘉措、累千滾嘎給千、賢尊雲登嘉措等許多上師,而究竟聞思顯密經典及釋論海。其後依次擔任衛藏上密院及多智洛色林之住持。到了五十五歲,位至甘丹金座,為第十五任法座。前後亦擔任哲蚌、色拉、覺摩隆大寺的法座,將黃帽之顯密講修之教法以講聞之門,令其愈來愈增盛。善說著作:有五部大論、密咒、歷史、法源、世間論典等,撰寫超過十一函,而且直至現今洛色林、東頂、上密院,甚至雪域邊衛及蒙區之諸多大小寺院,都以此作為學習的教科書,講授之風氣至今猶在未失,亦有一切遍智福海等許多弟子。最終於七十七歲,第九勝生甲寅年(西元1554年)示現色身融入法界。
此論《再顯般若義之燈》一般簡稱為《現觀辨析》,米納格西楚成南給說是尊貴大班智達在洛色林之講聞時,對經院的分配所說,而由許多複誦師所作筆記後來匯集而成。此書籍從頭至尾匯集所有《現觀莊嚴論》及《明義釋》之各種重大難處之詞,而且分為論式及辨析之二種科判。最初以論式方式顯明字義精華,第二,與此正文相關之要義,徹底究竟觀察。彼又如大部份西藏說理路師的慣例,以破、立、斷三者清楚展現大班智達之想法。若以銳利理路觀察,小至微細詞過,皆以犀利教理破斥,遑論意思錯誤,最後於詞、義這兩個部份,安立無過之自宗,且對方所問難的過失,並不趣入其中之理;有時候列出許多辯諍後,安立為觀察處;有時候讓學習者看何者為佳。
同樣地,以引據教言的方式來說,亦是引所有主要的教言,而其他則僅以另參別處或保留來處理,不作廣泛的引證。復次,主張主要以理路來證成經義,絕非不諳廣大典籍而造論,因若是諸正直具慧者詳細衡量諸論著則可了知,以及即便僅是簡單詞句,亦是集合非常多的重要經論義,此從親身閱讀可知故。從另一角度來看,此等典籍,如同是趣入聞思宗大師父子論典及聖、獅論典之階梯。諸利根者,須由彼等典籍更加廣知,即使鈍根,唯依此論必能領悟到文義精粹之內涵,一般皆稱,班欽(福稱論師)以理證成、袞堅(妙音笑大師)以教證成,如此看似接近真實情況。
總之,此《現觀辨析》所代表的尊貴班欽諸文集,以教、理之方式開演破立乃廣略合宜,且凡上、中、下根研閱者,悉皆入心,因此諸多智者共同稱許於現今紛亂之時代,此乃極善之修學典籍,實乃不虛。
妙音民 2020.05.02
現觀辨析引言
從佛世尊開示般若波羅蜜多經寶,直至現今在整個世界,所有學習大乘道之智者以及有成就之士夫,全部都是直接或間接依賴此般若波羅蜜多經,且依此生起證悟之苗芽。此經寶就所詮之分,眾所皆知有直接顯示空性次第以及隱義現觀次第兩方面所詮。前者,諸多中觀、唯識智者,以與各自理解程度相符之義來作解釋,所有雪域智者,以吉祥怙主聖者龍樹足解釋的意趣作為標準,且視為大扼要。除《中觀寶鬘論》外,龍樹於現觀道次之安立所著不多,而慈氏之論著及無著兄弟之典籍不僅非常廣泛,且亦能從彼等清楚了解詳細的解釋,但關於學...
目錄
《現觀辨析》(上)
作者簡介
譯者簡介
請跟隨具格上師
譯序 以辯經方式學習現觀的第一本教科書—現觀辨析
現觀辨析引言
凡例說明
སྐབས་དང་པོ། 第一品002
འགྲེལ་པའི་མཆོད་བརྗོད་དང་བརྩམ་པར་དམ་བཅའ་བ། 《明義釋》之禮讚文與造論誓言002
བཤད་བྱ་རྩ་བའི་མདོ་ངོས་འཛིན་ཚུལ། 認知所詮釋之根本經之理006
ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད། 創軌師012
བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་སྐོར། 有關教言與論典016
བྱམས་གཞུང། 慈氏028
མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་ས་བཅད་བཞིས་འཆད་ཚུལ། 今此辨析禮讚文時,以四
科判闡述之理038
ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་རྣམས་ཀྱང་ཞེས་སོགས་སྐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ། 「諸隨法行者亦……」等時之
論式052
སློབ་དཔོན་གྱིས་བཞེད་པའི་རྟགས་ཀྱི་དགག་བྱའི་ཆོས་ངོས་བཟུང་བ། 辨明阿闍黎所許因之所破064
དེ་གཞི་གཞན་གྱི་སྟེང་དུ་འགོག་པའི་གཏན་ཚིགས། 彼於他事上破斥之因070
མཁྱེན་གསུམ་གྱི་དོན་བརྒྱད་བསྡུས་ཚུལ། 以三智含攝八義之理080
མྱང་འདས། 涅槃086
ཆོས་འཁོར། 法輪096
སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ཀྱི་དྲང་ངེས་འབྱེད་ཚུལ། 辨別唯識宗了不了義之理102
དབུ་མ་པའི་ལུགས་ཀྱི་དྲང་ངེས་འབྱེད་ཚུལ། 辨別中觀宗之了不了義之理132
གཞི་གཉེན་རྣམ་གསུམ། 基法、對治、行相三者168
ཤེས་བསྐྱེད་ཀྱི་ལམ་གསུམ་ལ་དཔྱད་པ། 探討知、生之三道172
སྤྱིར་བཏང་དང་དམིགས་བསལ་གྱི་དོན་དང་སྤང་རྟོག་རིགས་རྫོགས་ཚུལ། 一般與特例之義與圓滿斷證類
之理176
རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་བྱས་པའི་ཚད། 現起圓、成、淨三者之量186
འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་ངོས་བཟུང་བ། 辨明「此示實際」192
དགོས་སོགས་ཆོས་བཞི། 旨趣等四法204
ཤེར་ཕྱིན་དངོས་བཏགས་འཇོག་ཚུལ། 真實與假名之般若波羅蜜208
ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་གྱི་འཇུག་སྒོ་སེམས་བསྐྱེད། 大乘道之入門發心220
སྒྲུབ་པ་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་སྟོན་པའི་གདམས་ངག 開示修持正行方式之教授254
སྒྲུབ་པའི་ངོ་བོ་བདེན་གཉིས། 正行體性二諦260
སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ་བདེན་བཞི། 正行所緣四諦282
སྒྲུབ་པའི་རྟེན་སྐྱབས་གསུམ། 正行所依三歸依312
སྒྲུབ་པ་ལ་རང་དབང་དུ་འཇུག་པའི་ཆེད་སྤྱན་ལྔ། 為了正行自在趣入—五眼328
སྒྲུབ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པའི་ཐབས་མངོན་ཤེས། 迅速圓滿正行之方便—智證通344
དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ། 別說僧寶352
རྒྱུན་ཞུགས་སྐོར་བཤད་པ། 講說有關預流354
ཕྱིར་འོང་གི་སྐོར་བཤད་པ། 講說有關一來392
ཕྱིར་མི་འོང་གི་སྐོར་བཤད་པ། 講說有關不還406
དགྲ་བཅོམ་གྱི་སྐོར་བཤད་པ། 講說有關阿羅漢448
注釋
附錄:《現觀辨析》名相、性相表(上冊)
《現觀辨析》(中)
作者簡介
譯序 以辯經方式學習現觀的第一本教科書—現觀辨析
ཐེག་ཆེན་སྦྱོར་ལམ་བཤད་པ། 講說大乘加行道462
སྦྱོར་ལམ་གྱི་སྤང་བྱ་རྟོག་པ་བཤད་པ། 講說加行道之所斷分別482
ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་བཤད་པ། 講說大乘正行所依本性住種性506
རིགས་ལས་འཕྲོད་པའི་སྤང་གཉེན་བཤད་པ། 講說從種性所衍生之所斷對治522
གཞན་དོན་གོ་རིམ་གྱི་སྒྲུབ་པ་ལས་འཕྲོད་པའི་དྲང་ངེས་སྐོར། 從利他次第之正行衍生出了不了義
部份532
རིགས་ཀྱི་རྩོད་ལན། 種性之辯答544
ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ། 大乘正行之所緣550
ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཆེན་པོ་གསུམ། 大乘所為556
སྒྲུབ་པ་སྤྱིའི་རྣམ་གཞག 建立總的正行560
བསམ་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་གོ་སྒྲུབ། 廣大意樂—擐甲正行564
འཇུག་པ་རྒྱ་ཆེ་བའི་འཇུག་སྒྲུབ། 廣大趣入之趣入正行570
བསམ་གཏན་གྱི་ཉེར་བསྡོགས། 靜慮之近分574
ཞི་ལྷག་གི་རྣམ་གཞག 建立止觀594
བསམ་གཏན་དངོས་གཞི་བཤད་པ། 講說根本靜慮610
གཟུགས་མེད་སྙོམས་འཇུག་བཤད་པ། 講說無色等至622
སྙོམས་འཇུག་ཉོན་མོངས་ཅན་དང་དག་པ་བའི་སྐོར། 雜染及清淨等至部份624
ཚད་མེད་བཞི་བཤད་པ། 講說四無量634
ཚོགས་གཉིས་རྒྱ་ཆེ་བ་ཚོགས་སྒྲུབ་བཤད་པ། 講說廣大二資糧—資糧正行638
སྐབས་འདིར་སྙིང་རྗེ་གསུམ་བཤད་པ། 講說此時三種悲642
གཟུངས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བཤད་པ། 講說陀羅尼及智慧之資糧646
ས་བཅུའི་ཡོངས་སྦྱོངས་བཤད་པ། 講說十地之遍淨652
གཉེན་པོའི་ཚོགས་སྒྲུབ་བཤད་པ། 講說對治資糧正行666
ངེས་འབྱུང་སྒྲུབ་པ་བཤད་པ། 講說決定出生正行668
སྐབས་གཉིས་པ། 第二品672
ལམ་ཤེས་བཤད་པའི་མཚམས་སྦྱར། 講說道相智之承接文672
ལམ་ཤེས་ཀྱི་ཡན་ལག 道相智之支分682
མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་སྒྲུབ་པ། 成立究竟一乘690
གསུམ་དུ་འདོད་པའི་ལུགས་འགོད་པ། 安立承許三乘之宗692
འཁོར་བ་ལ་མཐའ་ཡོད་མེད་དཔྱད་པ། 探析輪迴有無邊694
ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གང་ནས་འཇུག་པ་དཔྱད་པ། 觀擇聲緣阿羅漢從何大乘道而入704
གཞན་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཉོན་མོངས་ལ་དཔྱད་པ། 觀擇利他正行之煩惱710
ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས། 了知聲聞道之道相智718
དེའི་རྒྱུ་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་བཤད་པ། 講說彼之因順決擇分730
རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས། 了知獨覺道之道相智736
མཐོང་ལམ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་བཤད་པ། 講說生起見道之所依764
མཐོང་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་བཤད་པ། 講說見道之體性770
མཐོང་ལམ་གྱི་དབྱེ་བ་བཤད་པ། 講說見道之分類774
མཐོང་ལམ་གྱི་མཐའ་དཔྱད་པ། 見道之辨析784
འདའ་བྱ་འདའ་བྱེད་ཀྱི་མཐོང་ལམ་སྐྱེ་ཚུལ་དཔྱད་པ། 觀察所越、能越之見道出生之理794
སྒོམ་ལམ་གྱི་བྱེད་པ། 修道之作用808
ཐེག་ཆེན་སྒོམ་ལམ་བཤད་པ། 講說大乘修道814
ཟག་བཅས་སྒོམ་ལམ་བཤད་པ། 講說有漏修道820
མོས་པ་སྒོམ་ལམ། 勝解修道828
བསྟོད་བཀུར་བསྔགས་པའི་སྒོམ་ལམ། 讚美、承事、稱揚之修道834
བསྔོ་བ་སྒོམ་ལམ། 迴向修道836
རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་སྒོམ་ལམ། 隨喜修道838
སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་དང་རྣམ་དག་སྒོམ་བཤད་པ། 講說正行修道及清淨修道842
སྐབས་གསུམ་པ། 第三品856
གཞི་ཤེས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱར། 基智之承接文856
ཤེས་པའི་སྲིད་ལ་མི་གནས་པའི་ལམ་ཤེས་དང་སྙིང་རྗེ་ཞི་ལ་མི་གནས་པའི་ལམ་ཤེས། 智不住有邊之道相智與
悲不住寂邊之道相智866
འབྲས་ཡུམ་ལ་རིང་བའི་གཞི་ཤེས་དང་འབྲས་ཡུམ་ལ་ཉེ་བའི་གཞི་ཤེས། 遠於果佛母之基智與近於果佛
母之基智884
མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་དང་གཉེན་པོ་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་ཤེས། 所治品之基智與能治品之基智890
གཞི་ཤེས་ཀྱི་སྦྱོར་བ། 基智之加行892
བྱང་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་མཉམ་ཉིད། 菩薩加行之平等900
ཐེག་དམན་གྱི་རྟོགས་རིགས་སུ་གནས་པའི་མཐོང་ལམ། 住小乘證類之見道902
注釋
附錄:《現觀辨析》名相、性相表(中冊)
《現觀辨析》(下)
作者簡介
譯序 以辯經方式學習現觀的第一本教科書—現觀辨析
སྐབས་བཞི་པ། 第四品920
རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་སྤྱིར་བཤད། 總說圓滿加行920
མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་སྤྱིར་བཤད་པ། 總說三智行相928
ལམ་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་དང་དེ་ལས་འཕྲོས་ཏེ་སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག 別說道諦之行相及從
彼引申二障建立938
ལམ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ། 道相智之行相952
རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་སྤྱིར་བཤད་པ། 總說一切相智之行相956
དྲན་པ་ཉེར་གཞག 念住958
ཡང་དག་སྤོང་བ་བཞི། 四正斷962
རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི། 四神足964
རྣམ་བྱང་གི་དབང་པོ། 清淨根966
རྣམ་བྱང་གི་སྟོབས། 清淨力970
བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག 等覺支972
འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད། 八聖道支976
འགོག་སྙོམས་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དང། བརྟེན་པ་འགོག་སྙོམས་བཤད་པ། 講說生起滅盡定之所依及能依滅
盡定978
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ། 不共一切相智行相996
མ་འདྲེས་པའི་སྡེ་ཚན་ལས་འཕྲོས་ཏེ་དུས་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག 從「不共法」群組所引申三時
建立1002
ཡུམ་མཉན་པའི་སྣོད། 聽聞佛母之器1014
བྱང་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཉི་ཤུ། 菩薩之二十加行1018
སྦྱོར་བའི་ཡོན་ཏན། 加行功德1026
མཚན་མཚོན། 性相名相1030
གཞི་ཤེས་སྦྱོར་བའི་ཤེས་མཚན་ལས་འཕྲོས་ཏེ་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ལྟ་བ། 由基智加行之智相衍生—無
記見1044
ཐེག་ཆེན་གྱི་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་དང་རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱའི་ངོས་འཛིན། 大乘順解脫分與《現觀
莊嚴論》特意所化之認知1056
ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ། 大乘加行道1068
མངོན་རྟོགས་དྲུག་གི་གོ་རིམ་ལ་ལོག་རྟོག་དགག་ཚུལ། 破除六現觀次第顛倒分別之理1072
ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རྟགས་བཤད་པ། 講說不退轉相1084
དེ་ལས་འཕྲོས་ཏེ་དབང་པོ་ཉེར་གཉིས། 由彼引申二十二根1096
སྲིད་ཞི་མཉམ་ཉིད་ཀྱི་སྦྱོར་བ། 有寂平等加行1110
ཞིང་དག་སྦྱོར་བ། 嚴淨佛土加行1114
ཐབས་མཁས་སྦྱོར་བ། 善巧方便加行1116
བདུད་བཞི་བཅོམ་ཚུལ། 摧滅四魔之理1120
སྐབས་ལྔ་པ། 第五品1136
རྩེ་མོའི་སྦྱོར་བ་སྤྱིར་བཤད་པ། 總說頂加行1136
སྦྱོར་ལམ་རྩེ་སྦྱོར། 加行道頂加行1140
མཐོང་སྤངས་རྟོག་པ། 見所斷分別1144
བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ། 大菩提1146
རྣལ་འབྱོར་གྱི་ས་གསུམ་དང་དེ་ལས་འཕྲོས་པ་ལྷན་ཅིག་དམིགས་ངེས། 瑜伽三地及由彼所引申之俱緣
決定1150
མཐོང་ལམ་རྩེ་སྦྱོར་ལས་འཕྲོས་ཏེ་རྟེན་འབྲེལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་རྣམ་གཞག 見道頂加行所引申緣起總與
別之建立1164
ཐོད་རྒལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན། 超越三摩地1216
སྒོམ་སྤངས་རྟོག་པ། 修所斷分別1240
བར་ཆད་མེད་པའི་རྩེ་སྦྱོར། 無間頂加行1248
གསལ་བྱ་ལོག་རྟོག 所遣顛倒分別1256
སྐབས་དྲུག་པ། 第六品1260
མཐར་གྱི་སྦྱོར་བ་བཤད་པ། 講說漸次加行1260
སྐབས་བདུན་པ། 第七品1268
སྐད་ཅིག་སྦྱོར་བ། 剎那加行1268
སྐབས་བརྒྱད་པ། 第八品1278
སྐུ་བཞི་སྤྱིར་བཤད་པ། 總說四身1278
ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ། 自性身1290
ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དང། དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་འཕགས་སེང་གི་རྩོད་པ། 智慧法身及由彼衍生聖、獅之
諍論1300
ཟད་པར། 遍處1328
ཟིལ་གནོན། 勝處1336
ལོངས་སྐུ། 報身1344
སྤྲུལ་སྐུ། 化身1358
འཕྲིན་ལས། 事業1360
མཛད་བྱང་། 跋文1362
注釋
附錄:《現觀辨析》名相、性相表(下冊)
《現觀辨析》(上)
作者簡介
譯者簡介
請跟隨具格上師
譯序 以辯經方式學習現觀的第一本教科書—現觀辨析
現觀辨析引言
凡例說明
སྐབས་དང་པོ། 第一品002
འགྲེལ་པའི་མཆོད་བརྗོད་དང་བརྩམ་པར་དམ་བཅའ་བ། 《明義釋》之禮讚文與造論誓言002
བཤད་བྱ་རྩ་བའི་མདོ་ངོས་འཛིན་ཚུལ། 認知所詮釋之根本經之理006
ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད། 創軌師012
བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་སྐོར། 有關教言與論典016
བྱམས་གཞུང། 慈氏028
མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་ས་བཅད་བཞིས་འཆད་ཚུལ། 今此辨析禮讚文時,以四
科判闡述之理038
ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབ...